Over Oploo

Oploo (dialect: Plô) is een kerkdorp in de gemeente Land van Cuijk, in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Het dorp telt 1.895 inwoners (1 januari 2021).

Toponymie

De naam Oploo komt van het Germaanse upa, dat hoger gelegen plaats betekent, en loo, dat op bos wijst.

Geschiedenis

Oploo vormde vanaf het eind van de 14e eeuw een eigen Heerlijkheid met een eigen halsrecht. In 1393 werd deze heerlijkheid voor het eerst vermeld. Gerrit de Vette was de toenmalige heer. Vermoedelijk liet hij het eerste omgrachte kasteel bouwen, dat naderhand geleidelijk werd uitgebreid. Oploo behoorde tot het schepenbankgebied van Sambeek, maar kreeg na 1500 een eigen schepenbank die voor het eerst in 1560 vermeld werd. Vanaf de 16e eeuw tot 1750 was de heerlijkheid in bezit van het geslacht Van Steenhuijs. Dezen woonden elders, maar ze kwamen vaak op het kasteel, dat ze als jachtslot gebruikten. Ze bezaten namelijk een groot jachtgebied ten zuiden van Oploo. Met name Godevaert en Ludolf van Steenhuijs waren tevens ambtsman van het Land van Cuijk voor de Prins van Oranje en Ludolf had een hoge militaire positie bij de Staten-Generaal van de Republiek der Nederlanden.

De laatste bewoners waren drie dames. Lucretia van der Noot, vrijvrouwe van Heumen en Oploo, en haar twee dochters Amelia en Genoveva waren de drie Juffers van Oploo, waaraan het kasteeltje de naam Het Juffere te danken heeft gehad.

Lucretia, die protestant was, beijverde zich niettemin ook voor het welzijn van de katholieken. Ze zorgde ervoor dat Oploo een zelfstandige parochie werd en ze schonk grond aan de katholieken voor de bouw van een schuurkerk en een school.

In 1778 werd de Heerlijkheid verkocht aan Stadhouder Willem V, die tevens Heer van Cuijck was. Deze toonde geen interesse in zijn nieuwe bezit, het kasteel kwam leeg te staan en werd uiteindelijk in 1800 gesloopt.

De huidige kasteelgracht, een parkje en enkele straat- en huizennamen herinneren ook nu nog aan een tijd van zelfstandigheid. In het parkje zijn de drie juffers in de vorm van sculpturen uitgebeeld. Ook zijn de contouren van het kasteeltje met hagen aangegeven in het centrum van Oploo. De executieplaats, waar het halsrecht door middel van de galg werd voltrokken, bevindt zich op het landgoed Groote Slink.

Tot aan de gemeentelijke herindeling in 1994 was Oploo de naamgever van de voormalige gemeente Oploo, Sint Anthonis en Ledeacker. De plaats Oploo stond daarom meestal genoemd op landkaarten, terwijl het beduidend kleiner was dan het naastgelegen en niet-vermelde Sint Anthonis, dat feitelijk de hoofdplaats van de gemeente was. Van 1994 tot 2022 viel Oploo onder de gemeente Sint Anthonis, die in 2022 opging in de gemeente Land van Cuijk.

Bezienswaardigheden

Het dorp staat bekend om zijn beide molens. Oploo heeft namelijk zowel een water- als een windmolen die vlak bij elkaar gelegen zijn.

  • De standerdmolen De Korenbloem is regelmatig voor bezoekers geopend.
  • Watermolen D’n Olliemeulen.
  • Beeldje van Toon van Els (1865-1922), bij de watermolen. Vanwege zijn geringe lengte (1,4 meter) stond hij bekend als Toontje d’n dwerg. Hij werd schaapherder, een slecht betaald beroep. Omstreeks 1900 kwam er een einde aan de schapenhouderij en Toon begon te zwerven om werk te zoeken. Uiteindelijk werd zwerven zijn levensstijl. Hoewel hij hier en daar welkom was, begonnen de mensen de spot met hem te drijven en werd hij op den duur steeds mensenschuwer. Uiteindelijk overleed hij en werd hij jaren later een legende.
  • De Sint-Matthiaskerk, een neogotische kerk, in 1929 vergroot door Hendrik Christiaan van de Leur. Vooral het middenschip werd sterk verbreed. Bij de kerk staat een Heilig Hartbeeld.
  • Avonturenpark / graancirkel 
  • Kasteelgracht

Natuur en landschap

Oploo ligt in het dal van de Oploose Molenbeek. Deze en andere beken stromen in oostelijke richting, waar het water echter stagneert door een iets hogere rug hier weer ten oosten van. Toen men, vanaf 1830, het door het stagnerende water ontstane broek wilde ontginnen heeft men afwateringskanaaltjes gegraven, zoals hier de Sambeekse Uitwatering. Enkele kilometers ten zuidwesten van Oploo ligt het landgoed Groote Slink van Brabants Landschap en enkele kilometers ten westen van Oploo liggen de bossen van De Stichting en het Sint Anthonisbos van Staatsbosbeheer.

Bronlaak

Bronlaak is een unieke dorpsgemeenschap op een prachtig landgoed in het Brabants Landschap ‘de Peel’, waar mensen met beperkingen én talenten met een geïndiceerde zorg- of hulpvraag, het dagelijks leven delen. Op Bronlaak wordt vanuit de antroposofische inspiratie gewerkt.

Bronlaak is gelegen in het prachtige landschap van de Groote Slink. Een natuurgebied aangelegd in 1920 en ontworpen door de landschapsarchitect Springer. In dit natuurgebied is ontworpen in Engelse stijl. De Groote Slink is het bezoeken waard!

Er zijn verschillende routes uitgezet. Alle routes hebben hun startpunt bij het informatiebord aan de bezoekersparkeerplaats van Bronlaak.

Cultuur en sport

Oploo heeft een rijk en bloeiend verenigingsleven op sportief, cultureel en maatschappelijk gebied. Klik hier om de verschillende verenigingen te bekijken.